واقعه کربلا یکی از مهم ترین وقایع تأثیرگذار در تاریخ اسلام است که در تداوم اسلام و گسترش آن نقش ویژه ای داشته است و نکته مهم در آن این است که پیام شهادت امام حسین و یارانش توسط زنان انتقال داده شد و حتی پس از آن نیز راز تداوم و ماندگاری آن در تاریخ که حتی غیر مسلمانان را نیز تحت تأثیر قرار می دهد و منقلب می کند همین تلاش زنان در فرهنگ سازی و تربیت نسل انقلابی متعهد به فرهنگ عاشورا بوده است اما سابقه حضور زنان در صحنه های مهم اجتماعی و سیاسی به صدر اسلام بر می گردد.
زمانی که حضرت خدیجه(س) به عنوان اولین زن مسلمان همراه پیامبر و حضرت علی(ع) به نماز می ایستاد. او در حمایت از پیامبر و اسلام تلاش های بسیاری داشت و حتی تمام ثروتش را نیز در این راه خرج کرد. پس از او زنان بسیار دیگری هم بودند که برای اعتلا و گسترش اسلام کوشیدند که از آن جمله می توان به سمیه اشاره کرد.

حضرت زهرا(س) نیز زن اسوه دیگری است که در تاریخ اسلام نقش و جایگاه ویژه ای دارد. کسی که از کودکی همپا و یاور پیامبر(ص) بوده و سپس در کنار همسرش حضرت علی(ع) برای حفظ اسلام تلاش کرد و فرزندانی تربیت کرد که حفظ کیان اسلام و هدایت مردم را به عهده گرفتند.
در دامان چنین مادری بود که دختری چون زینب(س) تربیت شد که با وجود مصیبت هایی که در روز عاشورا بر او وارد شد توانست با سخنرانی های افشاگرانه خود یزید و یزیدیان را رسوا کند و بعد از کوهی مصیبت با شجاعت تمام در بارگاه یزید بگوید که «در کربلا چیزی جز زیبایی ندیدم.» اما باید دید که با وجود چنین سابقه ای در اسلام، طی قرن های متمادی که از واقعه عاشورا می گذرد زنان چگونه توانسته اند این واقعه را به نسل بعدی انتقال دهند و نسل مبارز و انقلابی تربیت کنند.
به خصوص زنان ایرانی که در این راه موفق بوده اند و در تجربه انقلاب و دوران دفاع مقدس نشان داده اند که به خوبی پیام شهادت امام حسین(ع) را درک کرده و آن را به فرزندان خود نیز منتقل کرده اند و چنین بوده است که هم مردانی ظلم ستیز را تربیت کرده اند که رژیم شاهنشاهی را سرنگون کردند و زیر بار ظلم و تجاوز بیگانه نرفتند و هم خود تا پای جان برای حفظ اسلام و انقلاب و وطن همدوش مردان مقاومت و مبارزه کرده اند.

برای درک فعالیت های زنان در این مسیر باید نگاهی به حضور زن در اجتماع داشته باشیم.

? حضور زنان در اجتماع

شادابی و نشاط هر جامعه و تربیت نسل جدید در گرو این است که بشر از دو جنس مخالف زن و مرد، با ساختمان وجودی و روحیات متفاوت و گوناگون آفریده شوند و هر یک از آنان متناسب با شرایط جسمی و روحی خود عهده‏دار انجام مسئولیتی شوند.
در این صورت است که پیوند خانواده مستحکم می‏شود، در پرتو آن به جامعه روح نشاط و شادابی دمیده می‏شود و فرزندانی با شخصیت، با ایمان، لایق، نوع دوست، راستگو و درست کار به جامعه تحویل داده می شود ولی اگر هر یک از زن و مرد وظیفه‏ای را که جهان تکوین و نظام آفرینش بر اساس شرایط جسمی و روحی به عهده آنان گذاشته، به خوبی انجام ندهند، بنیان خانواده متزلزل می‏شود و در نتیجه جامعه گرفتار اختلال فرهنگی و تربیتی خواهد شد.
وظیفه اصلی زنان و بانوان هر جامعه تربیت و پرورش نسل جدید آن جامعه و گرم نگهداشتن کانون خانواده است؛ از این رو اشتغال به هر کاری که زنان را از انجام این وظیفه خطیر باز دارد، آنان را از رسالت اصلی خود باز داشته است و علاوه بر آن که زیان های غیرقابل جبرانی بر جامعه وارد می‏سازد، زنان را نیز ازهویت واقعی خود تهی کرده، به آنها شخصیت کاذب و دروغین می‏بخشد؛ چرا که کمال و شخصیت هر انسان در آن است که توانایی ‏ها و استعداد های خود را به خوبی بشناسد و آنها را به فعلیت برساند. بنابراین یک اصل مهم و اساسی که در مشارکت زنان در صحنه‏ های گوناگون جامعه باید به آن توجه شود این است که پذیرش هرگونه مسئولیتی از سوی آنان نباید به وظیفه اصلی آنها که تربیت نسل جدید جامعه و گرم نگهداشتن کانون خانواده است کم‏ترین لطمه و آسیبی وارد سازد.
نکته دیگری که در مشارکت زنان در صحنه‏ های گوناگون اجتماعی و سیاسی باید مورد توجه قرار گیرد، حفظ حدود شرعی و حریم عفت، حیا و پاکدامنی است. بنابراین مشارکت زنان وبانوان در صحنه‏های گوناگون اجتماعی و سیاسی باید با رعایت کامل و دقیق این دو اصل مهم و اساسی صورت پذیرد.
تاریخ اسلام زنان مؤمن و فداکار بسیاری را سراغ دارد، که علاوه بر انجام مسئولیت و رسالت خود در خانواده و رعایت کامل شئون عفت و پاکدامنی با حضور فعال خود در صحنه‏ های حساس سیاسی و اجتماعی مسیر تاریخ را تغییر داده‏اند و به این وسیله نام خود را در زمره مردان و زنان تاریخ ساز به ثبت رسانده‏اند.

? حضرت زینب(س) یک الگوی ایده آل

بدون شک زینب کبری(س) یکی از زنانی است که به عنوان الگو و اسوه برای همه زنان و مردان آزاده، آزادی خواه و ظلم ستیز در همه زمان ‏ها مطرح است که می توان با بررسی ابعاد وجودی آن حضرت الگوی مناسبی را برای زن مسلمان امروز ترسیم کرد. زینب کبری(س) تحت تربیت پدر و مادری هم چون حضرت علی(ع) و حضرت فاطمه(س) و با شایستگی و استعداد ذاتی که از آن بهره‏مند بود به مراتب عالی از فضائل و کمالات انسانی دست یافت. او همانند پدر و مادرش جامع همه کمالات و صفات پسندیده بود.
سخنرانی‏ های او در کوفه و شام خاطره خطبه‏ های پدرش امیرمؤمنان(ع) را در یادها زنده کرد.
زینب کبری(س) یکی از محدثان و راویان حدیث به شمار می ‏آید و درسنین‏ کودکی، در حالی که بیش از 5 یا 6 سال از عمرش نمی‏گذشت، خطبه مادرش حضرت زهرا(س) را با آن مضامین بسیار بلند و عالی می شنید و پس از آن برای دیگران نقل می‏کند.
عبدالله ‏بن‏ عباس، شاگرد برجسته حضرت علی(ع) و مفسر قرآن کریم، خطبه فدک حضرت زهرا(س) را از زینب نقل می‏کند و از آن بانوی بزرگ با عنوان«عقیلتنا؛ عاقل و دانای ما» یاد می‏کند.حضرت زینب(س) از جنبه عبادت در حدی بود که در دوران اسارت و سخت‏ ترین شرایط جسمی و روحی که ممکن است برای یک انسان پیش آید، شب زنده‏داری و نماز شبش‏ترک نشد.
بر اثر عبادت و اطاعت خدا به مقامی رسیده بود که از ولایت تکوینی برخوردار بود. روایت شده که آن حضرت پیش از سخنرانی خود در کوفه به مردم اشاره کرد، با آن اشاره نفس‏ ها در سینه ‏ها حبس شد و زنگ‏ ها از صدا باز ایستاد.
حضرت زینب(س) از نظر روحی و قدرت تحمل در حدّ عالی و درجات بالا قرارداشت ولی این مسئولیت پیام ‏رسانی عاشورا به قدری خطیر و بزرگ بود که حتی شخصیتی بسان حضرت زینب نیز برای انجام آن نیازمند آمادگی قبلی بود. بر همین اساس به نظر می‏رسد، زینب(س) از همان دوران کودکی تحت تربیت پیشوایان معصوم(ع) به تدریج برای انجام چنین وظیفه خطیری آماده می‏شد.
حضرت زینب(س) از همان کودکی می ‏آموخت که چگونه با سختی ‏ها و دشواری ‏ها مقابله کند و در برابر جباران و ستمگران سر فرود نیاورد. بیش از 6 سال از عمر حضرت زینب نمی ‏گذشت که با فاجعه بزرگ رحلت پیامبر بزرگوار اسلام(ص) روبه‏رو شد. پس از مدت کوتاهی اندوه از دست دادن مادر بر قلب به ظاهر کوچک او وارد شد.
از آن پس با همان سن کم، بسان مادرش، در کنار پدر قرار گرفت و شریک غم و اندوه مظلوم‏ترین انسان جهان و مونس تنهایی ‏اش شد. پس از شهادت پدر در همه صحنه ‏های سخت و دشوار همراه و همگام و یاور دو برادرش، امام حسن و امام حسین(ع) بود. هنگامی که برنامه مسافرت امام حسین(ع) از مدینه به مکه و از مکه به عراق مطرح شد، بدون هیچ گونه چون و چرا و حتی بدون این که با ارائه پیشنهاد و نظر بخواهد آن حضرت را منصرف کند، همراه برادر راهی سفر شد. گویا همراهی و همگامی حضرت زینب با امام حسین(ع) و حضور او در نهضت امام(ع) از سال ‏ها قبل پیش بینی شده بود. به همین مناسبت شرط همراهی با برادر در قرارداد ازدواج حضرت زینب(س) قید شده بود.
امام?حسین(ع) در گفتگویی به خواهرش توصیه می‏کند، که پس از شهادت او مبادا احساساتش نیروی تفکر و اندیشه او را تحت الشعاع قرار دهد و حرکتی بر خلاف وظیفه و رسالت بزرگ تاریخی‏ اش انجام دهد. و چه زیبا عقیله بنی هاشم به توصیه ‏های برادر عمل کرد.
او در تمام مراحل اسارت و پیام‏ رسانی کم ترین و کوچک ترین عملی بر خلاف جهت پیشبرد نهضت و قیام برادر، انجام نداد. اگر زینب(س) بر بالین بدن برادر گریه و زاری کرد، اگر در کوفه و شام سخنرانی کرد، اگر برای برادر نوحه ‏سرایی و مرثیه‏ سرایی کرد و... همه و همه حساب شده و برای انجام رسالت و رساندن پیام نهضت عاشورا بود، نه فقط به دلیل غلبه احساسات. زینب کبری(س) در موقع مناسب احساسات خویش را کنترل می‏کرد و در شرایط مناسب ابراز احساسات می‏کرد.
به این ترتیب می بینیم که حضرت زینب(س) یک الگوی ایده? آل برای زن مسلمان است. زنی که برای هر کاری برنامه دارد و با صلابت و شجاعت تصمیم گیری می کند و در راه حق و حقیقت از هیچ تلاشی فروگذار نمی کند تسلیم نمی شود و از عزیزترین داشته هایش برای حفظ عقایدش می گذرد.
زنان ایرانی نیز به خوبی از آن حضرت الگوبرداری کرده اند. زنانی که در مبارزات دوران انقلاب همراه مردان و در کنار آنها در تظاهرات ها شرکت کردند و تمام سختی ها و کمبودهای ناشی از اعتصاب ها را تحمل کردند و از مبارزه دست نکشیدند.
زنانی که در دوران دفاع مقدس پسر و همسرشان را راهی جبهه می کردند و صبورانه مشکلات و تنهایی و سختی ها را به جان می خریدند و علاوه بر آن در پشت جبهه نیز فعالیت می کردند. این الگو برداری از بزرگان دینی است که باعث شده پرچم اسلام هم چنان در اهتزاز بماند و پیام عاشورا و حماسه حسینی نسل به نسل منتقل شده و راه گشای مسلمانان در وقایع دنیای جدید و مبارزه با دشمنان امروزی اسلام باشد.